zaterdag 6 april 2013

De scheveningse klederdracht

 
Zoals beloofd maakt mijn schoonvader Puck een gastlogje, bij deze, geniet er van!


                                                                   

In de 19e eeuw was er duidelijk onderscheid tussen de zgn. burgervrouwen en vissersvrouwen. De laatsten droegen een zilveren oorijzer met token, d.w.z. uiteinden met een soort verstileerde vogelkop, met daarbij een mopmuts (hul) met punten die wat omhoog geklapt werden (de klappen). Vrouwen van niet-vissers (neringdoenden, redersvrouwen etc.) hadden vaak daags een zilveren en 's zondags een gouden oorijzer met boeken (ovaalvormige plaatjes met filigrainwerk, vaak in het hoorn-des-overvloeds-motief). Daarbij hoorde een muts met geplooide klappen.

                                          


De burgervrouwen gingen al snel over op een modekostuum, terwijl de vissersvrouwen het jak-rok-doek-schoudermantel enz. trouw blijven.

Omstreeks 1875 vond er bij de vissersvrouwen een verschuiving plaats bij de hoofdtooi. Wie het maar enigszins kon doen liet gouden boeken aan het oorijzer zetten. De muts met punten bleef voorlopig gehandhaafd. Later, omstreeks 1890, zien we op oude foto's dat men ook de muts van de burgerdames overnam. Stonden de boeken +/- 1850 op ooghoogte (evenals de token). Het werd mode om steeds langer ijzer te gaan dragen. Dit was ook het gevolg van het feit dat het haar dat vroeger afgeknipt werd, in een knot werd gedragen. Daarover ging een zwarte ondermuts.


                                                  

Tot in de 50er jaren van de vorige eeuw zag men nog wel een oude vissersvrouw met een ijzer met token. Dit was ook vaak verbonden met de kerkelijke richting waarbij men behoorde. Maar het merendeel der Scheveningse vrouwen droegen (en dragen!) een ijzer met boeken die steeds hoger op het hoofd kwam te staan en waarbij de boeken een steeds hoger filigrainwerk kregen, vaak versierd met pareltjes. De zwarte ondermuts werd door de laatste generatie weggelaten. De muts op de foto heeft een bol van doorgestopte tule en een voorrand en klappe van Beverse kant (175 cm). De kant van de voorstrook wordt tussen de boeken heel fijn geplooid met een plooiplankje, waarna er een draadje doorheen wordt geregen om de muts passend om het voorhoofd te krijgen (meestal was deze rand van doorgestopte tule - echte kant was duur!)

Toen na WOII de geborduurde tule voor de bol niet meer te krijgen was, ging men over op moderne kant. Alleen: het moest wel van katoen zijn, nylon kun je niet stijven!


                                          

De boeken op de foto's hebben exact hetzelfde motief als de boeken van de Scheveningse volwassen pop die koningin Wilhelmina in 1889 als geschenk aangeboden kreeg met haast alle Nederlandse drachten (verloren gegaan in WOII). De schoudermantel van zgn. bloemetjesgoed en na 1870 uit de mode. De omslagdoek is ook een oudje (zonder franje) met Kasjmir patroon bedrukt.


                                                 

Slechts burgervrouwen droegen een slot met diamanten, gezet in zilver voor de schittering. Vissersvrouwen hadden een gouden slot met granaten of boerengranaat (glasgranaat). Redersvrouwen droegen tot +/- 1900 een lange kap op hoogtijdagen. Daarover een volgende keer. Deze muts sloot geheel aan bij de Rijn- en Delflands drachten.
Dit was het blogje van schoonva, en waarom heb ik hier het label "kunstenaar" aan gehangen? Schoonva maakt al zeker 45 jaar klederdrachtsieraden, niet van goud maar wel van allerlei mooie materialen. Replica zou je het kunnen noemen. En het maakt niet uit of het nu voor Zeeland is of voor Urk of Scheveningen, hij maakt het! Ik heb hieronder een foto gemaakt van 3 sloten, twee zijn door Schoonvader gemaakt en 1 is echt. Wie het ziet welk slot het echte is mag het zeggen!


                              
             Dit was het weer voor deze keer, ik hoop dat jullie genoten hebben, een goede en fijne zondag en een lieve groet uit Urk, Antje


15 opmerkingen:

  1. Wat een mooi verhaal en die foto's........zo prachtig!!! Er zit denk ik een tikfout in het jaartal dat Koningin Wilhelmina de klederdrachtpop kado kreeg. Fijne zondag.
    Lieve groet Baukje

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja, dat was een tikfout, ik heb het even veranderd.
      groetjes, Antje

      Verwijderen
  2. Wat een schitterend verhaal en wat een schitterende klederdracht, en wat kan ik genieten van de eerste foto
    Fijne zondag gr joke

    BeantwoordenVerwijderen
  3. wat een leuke foto's en een leuk verhaal.
    Je schoonva maakt inderdaad mooie sieraden, wij zijn verschillende keren bij hem geweest voor sieraden voor de volksdansvereniging. Ze zijn echt prachtig!
    groetjes, Ria

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Prachtige blog en interessant om te lezen. Mooi met de foto's er bij.
    De sieraden zijn echt kunstwerkjes! Bijzonder dat je schoonvader dat allemaal maakt.

    Fijne zondag nog en een lieve groet,
    Betsy
    Wolatelier DiAn

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat een fijn en leerrijk verhaal op deze zondag. Wat zijn die mutsen toch mooi. Jammer dat ze niet meer gebruikt worden, wel begrijpelijk. Hoop wel dat de vaardigheid, om ze te maken en te onderhouden ,bewaard blijft.
    Zo'n granaten ketting heb ik geërfd van mijn grootmoeder. Wat maakt hij die sloten mooi. Zou niet weten wat de echte is.
    groeten
    Anje

    BeantwoordenVerwijderen
  6. O, wat een mooi verhaal, en prachtige fotos! Weet je, soms zou ik best willen dat wij er ook nog zo bij liepen. Zo mooi!! Ik heb ook nog een mooie kanten muts van mijn grootmoeder (uit Salland)

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Helemaal smullen Antje, je weet hoe dol ik hier op ben :) Dank je schoonvader heel hartelijk voor zijn prachtige en gedetailleerde verhaal, ik heb er weer een heleboel van geleerd! Tja, en ik zou ook niet kunnen raden welk slot echt is, en welke niet.. laat je het ons weten? Fijne zondag en lieve groet!!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Prachtig verhaal met mooie foto's!

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Heel mooi en leerzaam verhaal van je schoonvader. Wat goed dat hij nog steeds klederdracht sieraden maakt. Gaat het tenminste niet verloren. Ik durf niet te raden wat de echte is. Ook de foto waar hij zelf op staat in Urker dracht is mooi. Dat was eventjes genieten van je blogje. Fijne dag verder, Joke

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Mooi verhaal. Dank je wel schoonva van Antje. Die pop heb ik dan gezien tijdens de tentoonstelling op het Loo vorig jaar, helaas geen foto van gemaakt, wel van die van Urk voor Juliana, die zal ik je toesturen. Prachtige sloten ook, ik haal de echte er niet uit. Leuke foto van je schoonva.
    Lieve groet

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Je schoonvader staat daar tussen de bollen? Wat een enig logje heeft hij gemaakt. Zó mooi, die klederdracht en zit altijd zoveel verhaal achter. Schoonvader, heel erg bedankt. En u bent nog heel handig, nee, u bent een kunstenaar, net wat Antje zegt. Geweldige hobby!

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Weer een hoop bijgeleerd! Dank voor de uitleg. Mooie sieraden maakt je schoonva!

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Schoonva, mijn complimenten, heb het met veel plezier gelezen en weer wat geleerd.U hebt gouden handjes hoor, maar ik kan idd niet goed zien welke ketting echt is, ik denk de meest linkse, maar u hebt ze prachtig gemaakt.

    Hartelijke groetjes ook jij Antje, uut Wasschappel

    BeantwoordenVerwijderen
  14. interessant verhaal. en wat maakt je schoonvader prachtige sieraden!

    BeantwoordenVerwijderen